လက်ဆေးခြင်းနှင့် မျက်နှာသစ်ခြင်း အပါအဝင် တစ်ကိုယ်ရေ သန့်ရှင်းရေး မှန်ကန်စွာ လုပ်နည်း

တစ်ကိုယ်ရေ သန့်ရှင်းရေး (Personal Hygiene) သည် ရောဂါပိုးမွှားများ ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုကို ကာကွယ်ရန်နှင့် ကျန်းမာသော အသားအရေကို ထိန်းသိမ်းရန်အတွက် အလွန်အရေးကြီးပါသည်။ လက်ဆေးခြင်းနှင့် မျက်နှာသစ်ခြင်း အပါအဝင် အခြေခံ တစ်ကိုယ်ရေ သန့်ရှင်းရေး မှန်ကန်စွာ လုပ်ဆောင်နည်းများကို အသေးစိတ် ရှင်းပြပေးပါမည်။

🧼 ၁။ လက်ဆေးခြင်း (Handwashing)

လက်ဆေးခြင်းသည် ရောဂါပိုးမွှား ကူးစက်မှုကို တားဆီးရန် အထိရောက်ဆုံးနည်းလမ်း ဖြစ်ပါသည်။

မှန်ကန်သော လက်ဆေးနည်း (WHO ၏ အကြံပြုချက်အရ)

လက်ကို အနည်းဆုံး စက္ကန့် ၂၀ မှ ၆၀ ခန့်ကြာအောင် ဆေးကြောရပါမည်။

ရေဆွတ်ပါ: လက်များကို ရေသန့်ဖြင့် ဆွတ်ပါ။
ဆပ်ပြာတင်ပါ: လက်ဖဝါးပေါ်တွင် ဆပ်ပြာရည် (သို့) ဆပ်ပြာခဲ လုံလောက်စွာ တင်ပါ။
လက်ဖဝါး ပွတ်ပါ: လက်ဖဝါးနှစ်ဖက်ကို အချင်းချင်း ပွတ်တိုက်ပြီး အမြှုပ်ထွက်အောင် လုပ်ပါ။
လက်ဖမိုး ပွတ်ပါ: ညာဘက်လက်ဖဝါးဖြင့် ဘယ်ဘက်လက်ဖမိုးနှင့် လက်ချောင်းကြားများကို ပွတ်တိုက်ပါ။ ထို့နောက် ဘယ်ဘက်လက်ဖဝါးဖြင့် ညာဘက်လက်ဖမိုးကို ပွတ်ပါ။
လက်ချောင်းကြား ပွတ်ပါ: လက်ဖဝါးနှစ်ဖက်ကို ယှဉ်ပြီး လက်ချောင်းများကို ဆုပ်ချည်ဖြန့်ချည်ဖြင့် လက်ချောင်းကြားများ ပွတ်တိုက်ပါ။
လက်ချောင်းခွများ ပွတ်ပါ: လက်ချောင်းခွများကို လက်ဖဝါးဖြင့် သေချာဆုပ်ပြီး လက်ဖမိုးအချင်းချင်း ပွတ်ပါ။
လက်မ ပွတ်ပါ: ညာဘက်လက်ဖဝါးဖြင့် ဘယ်ဘက်လက်မကို လှည့်ပတ်ဆုပ်ကိုင်ပြီး ပွတ်တိုက်ပါ။ ထို့နောက် ပြောင်းလုပ်ပါ။
လက်သည်းခွံ ပွတ်ပါ: လက်ချောင်းထိပ်များကို စုပြီး ဆန့်ကျင်ဘက် လက်ဖဝါးပေါ်တွင် ပွတ်တိုက်ပါ။
ရေဆေးချပါ: ရေသန့်ဖြင့် ဆပ်ပြာများကို လုံးဝ ကုန်စင်အောင် ဆေးကြောပါ။
သုတ်ပါ: လက်သုတ်ပုဝါသန့်သန့် (သို့) တစ်ခါသုံး စက္ကူဖြင့် သေချာ သုတ်ပါ။ ဘေစင်ရေပိုက်ခေါင်းကို သုတ်ပုဝါဖြင့် ပိတ်ပါ။

လက်ဆေးသင့်သည့် အချိန်များ

အိမ်သာအသုံးပြုပြီးနောက်။
အစားအစာ မပြင်ဆင်မီနှင့် မစားမီ။
ချောင်းဆိုး၊ နှာချေ သို့မဟုတ် နှာခေါင်းညှစ်ပြီးနောက်။
ဒဏ်ရာကို မကုသမီနှင့် ကုသပြီးနောက်။
အမှိုက်ကိုင်တွယ်ပြီးနောက်။
အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန်များနှင့် ထိတွေ့ပြီးနောက်။

၂။ မျက်နှာသစ်ခြင်း (Face Washing)

မျက်နှာသစ်ခြင်းသည် ဝက်ခြံ၊ အဆီဖုများနှင့် အရေပြား ပိတ်ဆို့မှုများကို ကာကွယ်ရန် အရေးကြီးပါသည်။

မှန်ကန်သော မျက်နှာသစ်နည်း

လက်ကို သေချာဆေးပါ: မျက်နှာမသစ်မီ အထက်ပါနည်းလမ်းအတိုင်း လက်များကို သေချာဆေးပါ။
မိတ်ကပ်ဖျက်ပါ (ညဘက်): မိတ်ကပ် (Makeup) လိမ်းထားပါက မျက်နှာသစ်ဆေးမသုံးမီ မိတ်ကပ်ဖျက်ဆေး (Makeup Remover / Micellar Water) ဖြင့် ဦးစွာဖျက်ပါ။
ရေနွေးနွေးဆွတ်ပါ: မျက်နှာကို ရေနွေးနွေး (Lukewarm Water) ဖြင့် ဆွတ်ပါ။ ရေအေး သို့မဟုတ် ရေနွေးပူပူကို ရှောင်ပါ။
မျက်နှာသစ်ဆေးလိမ်းပါ: မျက်နှာသစ်ဆေးကို လက်ဖဝါးပေါ်တွင် အနည်းငယ်ယူ၍ အမြှုပ်ထွက်အောင် လုပ်ပြီး မျက်နှာပေါ်သို့ ညင်သာစွာ စက်ဝိုင်းပုံ ပွတ်တိုက်လိမ်းပါ။
- အချိန်ကြာချိန်: စက္ကန့် ၃၀ မှ ၆၀ ခန့် ပွတ်တိုက်ပေးပါ။ မျက်နှာကို ပွတ်တိုက်အား မပြင်းပါနှင့်။
ရေဆေးချပါ: ရေနွေးနွေး သို့မဟုတ် ရေအေးဖြင့် မျက်နှာသစ်ဆေးများ လုံးဝကုန်စင်သည်အထိ ဆေးချပါ။
ညင်သာစွာ သုတ်ပါ: မျက်နှာသုတ်ပုဝါ သန့်သန့်ဖြင့် ဖိပွတ်ခြင်းမပြုဘဲ၊ မျက်နှာကို ညင်သာစွာ ဖိကပ်၍ (Pat Dry) ရေခြောက်အောင် သုတ်ပါ။
ရေဓာတ်ဖြည့်ပါ: မျက်နှာသစ်ပြီးနောက် အသားအရေအလိုက် သင့်တော်သော Toner/Moisturizer များ လိမ်းပေးပါ။
အရေအတွက် ကန့်သတ်ပါ: တစ်နေ့လျှင် (၂) ကြိမ်သာ (မနက်တစ်ကြိမ်၊ ညတစ်ကြိမ်) မျက်နှာသစ်ပါ။ အလွန်အကျွံသစ်ခြင်းက အရေပြားခြောက်သွေ့စေပြီး အဆီပိုထွက်စေပါသည်။

၃။ အခြား တစ်ကိုယ်ရေ သန့်ရှင်းရေး အလေ့အကျင့်များ (Other Essential Hygiene Practices)

ပုံမှန် ရေချိုးပါ: တစ်နေ့လျှင် အနည်းဆုံး (၁) ကြိမ် ရေချိုးပါ။ ချွေးထွက်များသောနေရာများ (ဂျိုင်း၊ ပေါင်ခြံ) ကို ဆပ်ပြာဖြင့် သေချာ ပွတ်တိုက်ပါ။
သွားနှင့်ခံတွင်း သန့်ရှင်းရေး:
- တစ်နေ့ (၂) ကြိမ် (မနက်တစ်ကြိမ်၊ ညအိပ်ရာဝင်ခါနီးတစ်ကြိမ်) သွားတိုက်ပါ။
- တစ်နေ့ (၁) ကြိမ် သွားကြားထိုးကြိုး (Floss) ဖြင့် သွားကြားများကို သန့်ရှင်းပါ။
ဆံပင်နှင့် လက်သည်း ခြေသည်း:
- ဆံပင်ကို ပုံမှန် ခေါင်းလျှော်ပါ။
- လက်သည်း ခြေသည်းများကို တိုတိုညှပ်ပြီး လက်သည်းခွံအောက်ခြေများကို သန့်ရှင်းအောင်ထားခြင်းဖြင့် ရောဂါပိုးများကို ကာကွယ်ပါ။
ချောင်းဆိုး/နှာချေခြင်း၏ ယဉ်ကျေးမှု (Respiratory Hygiene): ချောင်းဆိုး သို့မဟုတ် နှာချေသည့်အခါ လက်ဖဝါးဖြင့် မအုပ်ဘဲ၊ တစ်ရှူး (သို့) လက်ကောက်ဝတ် (တံတောင်ဆစ်အကွေး) ဖြင့် အုပ်ပါ။ တစ်ရှူးကို ချက်ချင်း အမှိုက်ပုံးထဲ စွန့်ပစ်ပြီး လက်ကို ဆေးပါ။

ဤအချက်များသည် အခြေခံအကျဆုံး တစ်ကိုယ်ရေ သန့်ရှင်းရေး နည်းလမ်းများ ဖြစ်ပြီး နေ့စဉ် လိုက်နာရန် အရေးကြီးပါသည်။